EYT Yasası: Emeklilikte Yeni Dönem ve Statü Belirleme Süreci
EYT Yasası: Emeklilikte Yeni Dönem ve Statü Belirleme Süreci
3 Mart 2023’te yürürlüğe giren EYT yasası, milyonlarca kişiyi etkileyen önemli bir düzenleme olarak dikkat çekti. Üzerinden iki yıl geçmesine rağmen, EYT ile emekli olanların sayısı ve statü belirleme süreçleri hala gündemde. EYT yasası ile yaklaşık 2 milyon 900 bin kişi emekli oldu. Bu yasa, emeklilikte yaş beklemeden hak elde eden 2 milyon 200 bin kişiyi de kapsıyor.
EYT yasası çıkmasaydı, 700 bin kişi zaten emekli olacaktı. EYT ile 2 milyon 200 kişi yaşını beklemeden emekliliğine kavuştu. Bu durum, emeklilik sisteminde önemli bir değişiklik yarattı. EYT ile yaş beklemesine gerek kalmayan 2 milyon 200 bin kişinin büyük bir kısmı 4/A SSK’dan emekli oldu.
Emeklilik Statüsü ve Prim Günleri
EYT sonrası emeklilikte en çok merak edilen konulardan biri, hangi statüden emekli olunacağıdır. SSK mı? Bağ-Kur mu? Emekli Sandığı mı? Bu soruların yanıtı, sigorta başlangıç tarihine ve ödenen prim günlerine bağlı olarak değişir. 1 Ekim 2008 tarihine kadar ilk sigorta başlangıcı olanlar için son 2.520 gün ödenen primlere bakılarak hangi statüden emekli olacakları belirlenir.
1 Ekim 2008’den sonra sigorta başlangıcı olanların emekliliğinde son 2.520 güne bakılmayacak, toplam ödenen prim gün sayısı içinde hangi statüden çok gün varsa o statüden emekli olunacaktır. 8 Eylül 1999 tarihine kadar sigortalı olanlarda emeklilikte yaş şartı yoktur. Birden fazla statüde çalışanların son ödenen 7 yıla değil, son ödenen 2.520 güne bakılarak hangi statüden emekli olacağı belirlenir.
Örnek Durumlar ve Emeklilik Hesaplamaları
Örneğin, 1980 doğumlu bir kadın sigortalı, 1998’de 4/A SSK olarak işe başlamış, daha sonra 2004 yılında devlet memuru olmuştur. Toplamda 6.260 günü bulunmaktadır. 7.200 günle Emekli Sandığı’ndan emekli olabilmesi için 940 gün eksik kalmaktadır. Son 2.520 gün için hangi statülerden primler ödenmişse, her yılı boş bir kağıda yazmak gerekmektedir.
Son 2.520 gün ödenen primlerden en çoğu 840 gün ile Emekli Sandığı’nda bulunmaktadır. Kadın sigortalı, 8 Eylül 1999 tarihine kadar sigorta başlangıcı olduğu için, son 2.520 gün içinde Emekli Sandığı günleri fazla olduğundan emeklilik hakkı vardır. Ancak prim eksikliğinden dolayı SSK’lı çalışmaya devam etmesi gerekecektir.
Dikkatli Hesaplamalar ve Sonuç
Emeklilik hesaplamalarının dikkatli yapılması gerektiği açıktır. SSK’dan ilk işe başlama tarihine göre yaş şartı olmadan 5.900 günle emeklilik hakkı olduğu halde, toplam 6.260 gün primi olmasına rağmen, son 2.520 gün içinde 4/A günleri eksik olduğunda, 301 gün daha çalışarak 6.561 günle SSK’dan emekli olmak zorunda kalacaktır.
Bu süreçte, EYT yasası ile emeklilik hakkı elde edenlerin sayısı artarken, emeklilik statüsü belirleme süreci de karmaşık hale gelmiştir. DÜNYA Gazetesi’nin 45. yıl dönümünde, bu önemli konulara değinmek ve okuyucularla paylaşmak benim için mutluluk verici. Emeği geçen herkese teşekkür ediyorum.
